Η διατροφική διαπαιδαγώγηση στην προσχολική ηλικία είναι απλή υπόθεση.
Η διατροφική διαπαιδαγώγηση δεν είναι πολυτέλεια, αλλά ένα από τα πιο σημαντικά εφόδια για το μέλλον των παιδιών σας. Μπορείτε μόνοι σας να τα βοηθήσετε να χτίσουν τη διατροφική τους ταυτότητα από τη νηπιακή περίοδο μέχρι και την ενηλικίωση. Όπως αλλάζει η συμπεριφορά των παιδιών σε όλες τους τις δράσεις μεγαλώνοντας, έτσι αλλάζουν και οι διατροφικές τους συνήθειες και διαμορφώνουν αρέσκειες και απαρέσκειες. Ας δούμε ποιος μπορεί να είναι ο δικός σας ρόλος στο ταξίδι γεύσεων των παιδιών σας.
Βασικό χαρακτηριστικό των παιδιών από τη νηπιακή μέχρι και την προσχολική ηλικία είναι η ανάγκη τους να ανακαλύψουν τον κόσμο. Όπως θέλουν να εξερευνούν κάθε τι τριγύρω, έτσι αντιμετωπίζουν και το πιάτο τους. Δείχνουν ενδιαφέρον και συνήθως δεν αντιστέκονται στο διαφορετικό, ιδιαίτερα τα μικρότερα σε ηλικία παιδιά (μέχρι 3 ετών), ενώ όσο μεγαλώνουν, χτίζουν άμυνες, ξεκινούν να εκφράζουν πιο έντονα την άποψη τους και γίνονται πιο επιλεκτικά και επίμονα σχετικά με το τι θα καταναλώσουν.
Η συμπεριφορά τους αλλάζει με τα χρόνια και η αλλαγή αυτή αντικατοπτρίζει ψυχοκοινωνικές μεταβολές κατά τη συγκεκριμένη περίοδο της ζωής τους. Έντονα μπορεί να είναι τα ξεσπάσματα άρνησης να διατραφούν με κάτι που δεν τους αρέσει και πολύ συχνά προτιμούν να μείνουν νηστικά. Αυτό είναι αποτέλεσμα της ανάγκης τους να δηλώσουν την άποψη τους. Άλλωστε, συχνό είναι το φαινόμενο να αρνούνται να φάνε, όταν για κάποιο λόγο θέλουν να «τιμωρήσουν» τους γονείς τους ή να στρέψουν τα βλέμματα πάνω τους.
Γονείς εν δράσει…
Οι γονείς χτίζουν τη διατροφικές συνήθειες και συμβάλλουν στη διατροφική διαπαιδαγώγηση .
Όσο μικρότερα είναι σε ηλικία τα παιδιά, τόσο μεγαλύτερη είναι και η επιρροή σας σε αυτά. Να θυμάστε ότι η νηπιακή και η προσχολική ηλικία είναι μία περίοδος που έχετε το πάνω χέρι, αρκεί να έχετε λίγο φαντασία και αρκετή υπομονή. Η οικογένεια ιδιαίτερα σε αυτό το στάδιο αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά, τα οποία λατρεύουν να σας αντιγράφουν.
Η σύσταση του πιάτου
Η σύσταση του πιάτου δεν είναι απλή υπόθεση! Ναι… τα παιδιά σε αυτό το στάδιο δοκιμάζουν πιο εύκολα! Ναι… είναι πιο δεκτικά! Ναι… όσο πιο μικρά τόσο πιο καλά!
Όμως… κάντε το πιάτο τους ελκυστικό! Τα παιδιά δέχονται εύκολα το εύγευστο φαγητό, όμως μέχρι να το δοκιμάσουν υπάρχει το στάδιο επεξεργασίας και έγκρισης. Δώστε προσοχή στην όψη, την υφή, τα χρώματα κ.ο.κ. και αν πετύχετε στα περισσότερα από αυτά έχετε πολλές πιθανότητες να δείτε το πιάτο να αδειάζει. Επίσης, το μέγεθος της μερίδας θα παίξει το ρόλο του στο αν θα αποδεχθούν ένα νέο τρόφιμο. Οι μεγάλες μερίδες πολλές φορές λειτουργούν σαν απειλή αποτρέποντάς τα ακόμα και να δοκιμάσουν.
Tips:
- Τα πιο ζουμερά και μαλακά φαγητά γίνονται ευκολότερα αποδεκτά, σε αντίθεση με τα στεγνά.
- Μπορείτε να συνοδεύσετε το κυρίως πιάτο με ωμά λαχανικά. Οι ήχοι που θα παραχθούν και τα αρώματα θα τους κεντρίσουν το ενδιαφέρον. Τα στικς αγγουριού και καρότου είναι μία αρκετά ασφαλής επιλογή.
Βασική στρατηγική… η ρουτίνα!
Όσο και να αντιδρούν τα παιδιά στην ακολουθία συγκεκριμένου προγράμματος που ορίζεται από τους γονείς, κατά βάθος το αποζητούν και αισθάνονται ασφάλεια και σιγουριά, ενώ παράλληλα μαθαίνουν να κινούνται μέσα στους κανόνες της οικογένεια. Όταν λέμε ρουτίνα δεν εννοούμε φυσικά κάθε μέρα το ίδιο φαγητό, αλλά ρουτίνα στις ώρες των γευμάτων και τη διαδικασία που ακολουθείται μέχρι το γεύμα. Με αυτό τον τρόπο, ακόμα και όταν τα παιδιά αναγκάζονται να τρώνε μόνα τους, λόγω των υποχρεώσεων σας, ή «άναρχα» στον καναπέ, εάν έχουν μάθει να κινούνται γύρω από ορισμένο πλαίσιο, θα καταφέρουν να τηρήσουν και πάλι τους κανόνες.
Βασικό παράδειγμα είναι να μάθουν ότι επιβάλλεται να πλένουν τα χέρια και να κλείνουν την τηλεόραση και το tablet πριν το γεύμα για να μην αποσπάται η προσοχή τους, ώστε να αφιερώνονται αποκλειστικά στη διαδικασία του φαγητού.
Ξεχάστε τις δυο κατσαρόλες
Η αγωνία των γονιών να «μη μείνει το παιδί νηστικό», τους οδηγεί στο να φτιάχνουν δύο και τρία φαγητά την ημέρα. Προφανώς, δεν θα αφήσετε τα παιδιά χωρίς φαγητό, όμως τι θα λέγατε να γίνετε λίγο πιο εφευρετικοί; Αντι για σούπα ρεβίθια, φτιάξτε φαλάφελ (ρεβυθοκεφτέδες). Αντί για βραστά λαχανικά, φτιάξτε μπιφτέκια λαχανικών ή συνοδεύστε το κρέας ή το ψάρι με ρύζι λαχανικών. Εάν τα παιδιά δεν τρώνε κουνουπίδι και μπρόκολο, εντάξτε τα στις προηγούμενες παρασκευές ή φτιάξτε πίτσα με ζύμη από κουνουπίδι. Σίγουρα δεν είναι το ίδιο, όμως έρχονται σε επαφή με τις γεύσεις των «απαγορευμένων» για εκείνα τροφίμων και ίσως μελλοντικά τα αποδεχτούν ευκολότερα.
Tip: Υπάρχουν περιπτώσεις που θα χρειαστεί να επαναφέρετε κάποια τρόφιμα στο τραπέζι περισσότερες από 10 φορές και σε διαφορετικές εκδοχές κάθε φορά, μέχρι να γίνουν αποδεκτά από τα παιδιά. Υπομονή!
Διαχωρίστε τη θέση του γλυκού στο τραπέζι
Ο διαχωρισμός πρέπει να γίνει από τη νηπιακή ηλικία! Κάντε ξεκάθαρο ότι δεν επιτρέπεται να αντικαταστήσει ένα γλυκό το κυρίως γεύμα, πάντα έπεται αυτού και καταναλώνεται σε μικρότερη ποσότητα. Φυσικά, τα παιδιά δεν πρέπει να μεγαλώνουν σε «αποστειρωμένο» περιβάλλον, χωρίς ζάχαρη και γλυκιά γεύση, όμως είναι αναγκαίο το γλυκό να μην είναι πάντα μέρος του ημερήσιου διαιτολογίου. Μη μετατρέπετε το σπίτι σε νοσοκομείο, βάζοντας αποκλειστικά φρούτα και λαχανικά στο ψυγείο και τα ντουλάπια, απλά γίνετε πιο επιλεκτικοί. Εάν αποκλείσετε τώρα κάθε τι «ανθυγιεινό», τη ζάχαρη κλπ, όταν τα παιδιά γίνουν πιο δραστήρια και κοινωνικοποιηθούν πιο πολύ, γνωρίζοντας τη ζάχαρη το πιο πιθανό είναι να τη λατρέψουν… και θα ευθύνεται η στέρηση γι’ αυτο!
Τι να κάνετε
Για να καλύψετε την ανάγκη του παιδιού σε γλυκό δοκιμάστε το πρωινό γεύμα να έχει μέλι ή μαρμελάδα και κάποια σνακ μέσα στην εβδομάδα να είναι λίγο σπιτικό κέικ με αποξηραμένα φρούτα και μαύρη σοκολάτα ή σπιτικά μπισκότα. Επίσης, επιτρέψτε στα παιδιά να καταναλώσουν με μέτρο τούρτα και γλυκά σε παιδικά πάρτι και άλλες εκδηλώσεις.
«Μην επιβραβεύετε και μην τιμωρείτε τα παιδιά προσφέροντας τους απλόχερα ή απαγορεύοντας τους αντίστοιχα να καταναλώνουν τα αγαπημένα τους τρόφιμα»
Με αυτό τον τρόπο δίνετε πολύ μεγάλη αξία στο τρόφιμο και δημιουργείτε διαφορετική εντύπωση από αυτή που θέλετε στα παιδιά. Προσφέροντας τους ένα παγωτό, ως επιβράβευση που έκατσαν φρόνιμα με τη γιαγιά και τον παππού, αυτό φαντάζει τρόπαιο και συνδυαστικά με την γλυκιά και ευχάριστη γεύση… είναι θησαυρός! Αντίστοιχα, εάν για τιμωρία τους απαγορεύσετε στη βόλτα, που έτσι κι αλλιώς είναι δώρο για τα παιδιά των πόλεων, να φάνε με τους φίλους τους ένα παγωτό περνάτε ακριβώς το ίδιο μήνυμα! Αντ΄αυτού, μπορείτε να τους υποσχεθείτε ότι θα κάνετε μαζί τους την αγαπημένη τους δραστηριότητα ή εάν θέλετε να τα «τιμωρήσετε» πως θα μειωθεί η διάρκεια του παιχνιδιού το Σαββατοκύριακο.
Απαρνηθείτε το πατροπαράδοτο ” δεν σηκωνόμαστε απο το τραπέζι αν δεν αδειάσει το πιάτο…”
Δημιουργήστε θετική ατμόσφαιρα γύρω από το τραπέζι. Δεν μπορείτε να υποχρεώσετε τα παιδιά να φάνε και σίγουρα κάθε ένταση θα είναι μάταιη, δημιουργώντας στο μέλλον μεγαλύτερα προβλήματα. Υπάρχει περίπτωση να μην τρώνε από αντίδραση. Υπάρχει όμως και η πιθανότητα εσείς να έχετε μεγάλες προσδοκίες από τα παιδιά, ζητώντας τους να καταναλώσουν την ποσότητα που θα έτρωγε ένα πολύ μεγαλύτερο παιδί. Οι μερίδες εξαρτώνται από την ηλικία… όμως ακόμα και όταν το φαγητό σταματά αδικαιολόγητα οι φωνές δεν είναι η λύση. Δοκιμάστε να αλλάξετε ελαφρώς τις συνταγές σας ή κάντε πειράματα με πιο ελκυστικά φαγητά. Το φαινόμενο άρνησης όσο θα περνούν τα χρόνια ίσως να γίνει πιο συχνό!
Να θυμάστε πως… όλα χρειάζονται το χρόνο τους, κάθε παιδί είναι διαφορετικό και πως με υπομονή και επιμονή αργά ή γρήγορα θα τα καταφέρετε!
Για το Thisisus.gr γράφει η Γεωργία Ν. Βερλέκη, MSc Διαιτολόγος- Διατροφολόγος.
Διαβάστε επίσης
Τι πρέπει να γνωρίζετε για την παιδική Παχυσαρκία
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε : διατροφή και θηλασμός
