«Μένουμε σπίτι» κλειδώνοντας έξω την ενδοοικογενειακή βία – Thisisus.gr

«Μένουμε σπίτι» και κλειδώνουμε έξω την ενδοοικογενειακή βία.

Στη δίνη του covid-19, ενώ για τους περισσότερους η παραμονή στο σπίτι είναι μία ευκαιρία να απολαύσουν ποιοτικό χρόνο με τους αγαπημένους τους, στην ασφάλεια του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, για πολλές γυναίκες και τα παιδιά τους, οι ημέρες αυτές είναι αδιάκοπος εφιάλτης.

Τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας σε Ελλάδα, Ευρώπη και στις υπόλοιπες χώρες βρέθηκαν ξαφνικά παγιδευμένα στο σπίτι με τον κακοποιό τους. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις δεν μπορούν καν να σηκώσουν το τηλέφωνο να ζητήσουν βοήθεια.

Αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας

Δυστυχώς μία ακόμα αρνητική επίπτωση της πανδημίας είναι η αύξηση των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Tα ποσοστά της αύξησης αγγίζουν σε πολλές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ισπανία μέχρι και το 30 με 35 τοις εκατό, όπως προκύπτει από έρευνα του Guardian.

Αν κάνει κανείς με αφορμή τον covid-19 και την αύξηση των κρουσμάτων βίας στα σπίτια, μία αναδρομή στους πρόσφατους αριθμούς, που αφορούν οποιαδήποτε μορφής βία εις βάρος γυναικών, θα διαπιστώσει τα εξής:

Στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια περισσότερο από το 1/3 των γυναικών έχουν πέσει θύματα βίας σε κάποια περίοδο της ζωής τους. Σύμφωνα με μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας του 2017 τα περιστατικά άσκησης βίας κατά των γυναικών υπερβαίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο ακόμη και το 35%. Επίσης οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από νυν ή πρώην σύζυγο ή σύντροφο.

Ελλάδα και ενδοοικογενειακή βία

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες στατιστικές της ΕΕ, μία στις τέσσερις Ελληνίδες άνω των 15 έχει βιώσει σωματική ή σεξουαλική βία τουλάχιστον μια φορά στη ζωή της. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με μελέτες το 21,3% των Ελληνίδων βιώνουν περιστατικά σωματικής ή σεξουαλικής βίας αλλά δεν το αναφέρουν. Ποσοστό που είναι κατά 10 μονάδες πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ (Ινστιτούτο Ισότητας της ΕΕ).

Αναφορικά με τη βία μεταξύ συντρόφων και τα θύματα βίας που καλούν τη γραμμή SOS της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) διαπιστώνεται ότι πρόκειται ως επί το πλείστον για Ελληνίδες θύματα, που αντιπροσωπεύουν όλες ηλικιακές κατηγορίες, μορφωτικά επίπεδα, και εργασιακές καταστάσεις.

Στην ερώτηση ποια γυναίκα βρίσκεται πίσω από το θύμα βίας, η απάντηση σήμερα είναι οποιαδήποτε γυναίκα! Μέχρι και πριν από μερικά χρόνια, υπήρχε η αντίληψη ότι οι κακοποιημένες γυναίκες προέρχονται από χαμηλό κοινωνικό – οικονομικό περιβάλλον και κατά κανόνα είναι αμόρφωτες. Σήμερα όμως φαίνεται ότι αυτή η άποψη ανατρέπεται. Τα θύμα βίας μπορεί να είναι πλούσια, φτωχή, άνεργη, επιτυχημένη επαγγελματίας, νέα, ηλικιωμένη, μορφωμένη ,αγράμματη.

Στην Ελλάδα συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Ισότητας, το μεγαλύτερο ποσοστό των κακοποιημένων γυναικών που απευθύνονται στις δομές φιλοξενίας ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 26-55 ετών και περιλαμβάνει όλα τα μορφωτικά επίπεδα.

Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε και τον σκοτεινό αριθμό πίσω από αυτούς τους αριθμούς, καθώς αυτά που ξέρουμε είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Τα περισσότερα θύματα δεν καταγγέλλουν, δεν φθάνουν ποτέ στις αρχές, δεν μιλούν. Η κάθε μορφής βία που τους προκαλεί απελπισία, πόνο και απόγνωση, τα οδηγεί και στον φόβο των επιπτώσεων, στον φόβο του στιγματισμού.

Επιστρέφουμε στο σήμερα και σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που θύτες και θύματα βρίσκονται στο ίδιο σπίτι για πολλές ημέρες. Οι δομές της Γ.Γ. Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων βρίσκονται στη διάθεση των γυναικών 24 ώρες την ημέρα, καθημερινά.

Δομές στην Ελλάδα για την ενδοοικογενειακή βία

Οι κυριότερες δομές για την ενδοοικογενειακή βία στη χώρα μας είναι συγκεκριμένα οι ακόλουθες:

Η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 της οποίας τα στελέχη της παρέχουν υπηρεσίες συμβουλευτικής και ενημέρωσης σε θέματα βίας.

Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο της γραμμής SOS 15900. Το email sos15900@isotita.gr είναι διαθέσιμο, ειδικά για περιπτώσεις γυναικών ή τρίτων προσώπων που δεν μπορούν να επικοινωνήσουν τηλεφωνικά.

Τα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας. Τα 14 Συμβουλευτικά Κέντρα σε συνεργασία με το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας, τα 27 Συμβουλευτικά Κέντρα σε συνεργασία με τους Δήμους και το 1 Συμβουλευτικό Κέντρο της Γενικής Γραμματείας λειτουργούν κανονικά. Για τις ήδη προγραμματισμένες συνεδρίες, προβλέπεται η πραγματοποίηση τους μέσω Skype ή τηλεφώνου, αν επιθυμούν οι συμβουλευόμενες.

Οι ξενώνες φιλοξενίας, 18 εξ αυτών υπό την επίβλεψη των Δήμων και 2 υπό την επίβλεψη του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) λειτουργούν κανονικά, πραγματοποιώντας ωστόσο τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας.

Σημαντική εξέλιξη το ότι σε έκτακτες περιπτώσεις, η Γενική Γραμματεία σε συνεργασία με την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρία, προσφέρουν ειδικούς χώρους φιλοξενίας, με δωρεάν στέγαση και σίτιση σε όλη την Ελλάδα.

Επίσης δωρεάν εξετάσεις από την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία και δωρεάν εξετάσεις για τα παιδιά τους από το Χαμόγελο του Παιδιού.

Για να φθάσει μια γυναίκα όμως να ζητήσει βοήθεια πρέπει να βρει τη δύναμη να σπάσει τη σιωπή της και να κάνει χρήση των νομίμων δικαιωμάτων της. Πολλές φορές είναι καθοριστικός ο ρόλος όσων γνωρίζουν και δε μιλούν, ειδικά στην περιφέρεια, οι οποίοι – όσο σκληρό και αν ακούγεται – είναι «συνένοχοι» με τους θύτες.

Γιατί αυξήθηκαν τα φαινόμενα βίας;

Από άποψη ψυχολογικής διάστασης της αύξησης των φαινομένων βίας, αυτή οφείλεται αφενός στο ότι τα θύματα βρίσκονται κλεισμένα για πολλές ώρες στον ίδιο χώρο με τον θύτη τους, και αφετέρου στην αβεβαιότητα για το αύριο που προκαλεί ο ιός σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις των μέτρων στην οικονομία.

Οι βίαιες συμπεριφορές οφείλονται σε τραύματα της παιδικής ηλικίας. Το πώς θα τις διαχειριστεί μία γυναίκα-θύμα επίσης εξαρτάται από το δικό της οικογενειακό περιβάλλον και από το πώς έχει ανατραφεί.

Στο ερώτημα αν τα τραύματα από την άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας στις γυναίκες, αλλά και στα παιδιά τους είναι ιάσιμα, η απάντηση είναι ότι είναι πιθανή η ολοκληρωτική επούλωση των τραυμάτων μετά από πολυετή, συστηματική και στοχευμένη ψυχοθεραπεία.

Σπάσε τη σιωπή σου

Η δική μου προτροπή προς τα θύματα βίας, που αισθάνονται εγκλωβισμένα στο σπίτι αυτές τις ημέρες, είναι το να μαζέψουν τα κομμάτια τους και να βρουν τη δύναμη να ξεφύγουν στηριζόμενες στους δικούς τους ανθρώπους π.χ. οικογένεια. Η ύπαρξη παιδιών ας είναι και ένα σημαντικό επιπλέον κίνητρο για πάρει μια γυναίκα τη μεγάλη απόφαση να ξεφύγει από την κόλασή της.

Εάν δεν είναι δυνατό να στηριχθούν στην οικογένειά τους, μπορούν να στραφούν και να στηριχθούν από τις οργανωμένες κρατικές δομές σε συνδυασμό με την κίνηση των νομικών διαδικασιών, όπως είναι για παράδειγμα η υποβολή μήνυσης στην αστυνομία ή την εισαγγελία.

Τέλος, όλοι εμείς που βρισκόμαστε ευλογημένοι στην ασφάλεια του σπιτιού μας, ας θυμηθούμε τα λόγια του Βίκτωρος Ουγκώ, που δυστυχώς τόσο ταιριάζουν σε αυτό το τόσο ευαίσθητο και σημαντικό θέμα: “H κοινωνία προετοιμάζει το έγκλημα. Ο εγκληματίας το διαπράττει…”

Για το Thisisus.gr γράφει η Χρυσαυγή Ατσιδάκου (Συμβολαιογράφος – Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια Οικογενειακών Διαφορών)

Διάβασε περισσότερα άρθρα για τα δικαιώματα σου εδώ