Μεγάλη Παρασκευή στο χωριό μου, Ασγάτα. Θυμάμαι αυτές τις μυρωδιές κι αυτή τη λαχτάρα του ποιος θα μαζέψει τα καλύτερα λουλούδια για τον Επιτάφιο. Μαζευόμασταν όλα τα κορίτσια στην εκκλησία και χωριζόμασταν συνήθως σε δυάδες. Και μετά, δυο δυο, γύρα σε όλο το χωριό για τα κόψουμε λουλούδια απο τους κήπους. Παράξενο, αλλά πραγματικά δε θυμάμαι να μας θύμωνε κάποιος που αρπάζαμε τα λουλούδια απο τις γλάστρες του, άλλoστε ήταν για τον Επιτάφιο.
Μετά απο καμιά ώρα γύρας καταλήγαμε όλες στην εκκλησία για να δώσουμε τα λουλούδια στις “μεγάλες”. Βλέπεις, εκεί τελείωνε το δικό μας έργο και ξεκινούσε το έργο των “μεγάλων”. Αυτές στόλιζαν τον Επιτάφιο. Ποτέ δεν κατάφερα να γίνω αυτή η “μεγάλη” που θα στολίσει τον Επιτάφιο. Περνώντας τα χρόνια η μοντέρνα και σύγχρονη εκδοχή θέλει να αγοράζονται λουλούδια απο ανθοπωλείο για τον Επιτάφιο.
Αγαπούσα όσο τίποτα το Πάσχα στο χωριό. Για τις μυρωδιές του, τα χρώματα, τις εμπειρίες, τα παιχνίδια, τα έθιμα. Μόνο οι κροτίδες δεν μου άρεσαν ποτέ (ναι.. ακόμα και τότε που έφτιαχνα κρυφά με τον ξάδελφο μου τον Γιώργο).
Αναμνήσεις
Η γιαγιά Σαββού να ζυμώνει φλαούνες και κουλούρια σε σχήμα κούκλας και γυναικείας τσάντας μπας και κάνουμε ησυχία και τελειώσουν ποτέ. Τα αυγά μπαινόβγαιναν σε καλτσόν και κρεμμύδια μέχρι να πάρουν χρώμα και ο ήλιος… Ο ήλιος έμοιαζε πιο όμορφος και λαμπερός απο ποτέ. Μόνο τη Μεγάλη Παρασκευή δεν ήταν καλός ο καιρός, γιατί έτσι πρέπει… αυτό έλεγε η γιαγιά. Πενθεί ακόμα ο Θεός για το παιδί του, κι ας αναστήθηκε μετά. Η γιαγιά ξέρει πως είναι να χάνεις ένα παιδί. Εννιά χρονών ήταν η Άννα της οταν πέθανε. Και η Μεγάλη Παρασκευή ήταν πολύ δύσκολη. Τόσα χρόνια μετά κι όμως… η γιαγιά κουβαλούσε ένα πένθος που δεν το εύχομαι σε κανέναν.
Επίσης, τη Μεγάλη Παρασκευή δεν μπορούσες ούτε να σκουπίσεις το σπίτι κι έτρωγες μόνο φακές με ξύδι. Μαζί με το Χριστό υποφέραμε όλοι. Για μια μέρα μόνο.
Η ζωή εν τάφω
Το αποκορύφωμα ήταν το βράδυ στην Εκκλησία. Πρώτη φορά μπορούσανα να ψάλλουν και τα κορίτσια. Λέγαμε τα εγκώμια που θα ακολουθούσαν την ταφή και την περιφορά του Επιταφίου:
«Η ζωή εν τάφω, κατετέθης, Χριστέ…»
«Άξιον εστί μεγαλύνειν σε τον Ζωοδότην…»
«Αι γενεαί πάσαι ύμνον τη ταφή Σου προσφέρουσι, Χριστέ μου».
Οι δε “εκλεκτές” θα γινόντουσαν μυροφόρες και θα έραναν τον τάφο… Ένα μήνα πριν ξεκινούσαμε τις πρόβες για να μάθουμε να ψάλλουμε σωστά.
Το μοιρολόι της Παναγίας μου σκίζει τα σωθικά ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ.
“Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος;
Υιέ Θεού παντάναξ, Θεέ μου πλαστουργέ μου, πώς πάθος κατεδέξω;”
Υπάρχει κάτι πιο τεράστιο απο αυτό;
Το τελευταίο Πάσχα στο χωριό μου το έκανα το 2012. Βλέπεις μετά άλλαξαν οι συνθήκες ζωής κι οι προτεραιότητες. Μα μου λείπει πολύ. Κι ας ξέρω πως άλλαξαν τόσα στο πέρασμα των χρόνων. Οι μυρωδιές δεν είναι ίδιες, η γιαγιά δεν μπορεί να ζυμώσει και έφυγαν πια τόσοι άνθρωποι που αγαπώ απο κοντά μας. Όσο για τα μικρά παιδιά… δεν αδημονούν τόσο πια για τα έθιμα, τα περισσότερα απο αυτά θέλουν μόνο να παίξουν κι άλλο playstation ή πως τα λένε τελος πάντων.
Μα είναι και η αδελφή μου που επιμένει να ζυμώνει, το κοινοτικό συμβούλιο που συνεχίζει τα παιχνίδια στο προαύλιο της εκκλησίας και οι λίγοι – που ελπίζω να γίνουν πάλι πολλοί – που προσπαθούν να διατηρήσουν αυτή τη χαρά και την εφορία εκείνων των ημερών.
Αυτό το Πάσχα δεν είναι ίδιο για κανέναν μας.
Αυτό το Πάσχα συνειδητοποιούμε τι μας λείπει περισσότερο απο κάθετι τις γιορτές.
Αυτό το Πάσχα σημασία δεν έχει το αρνί, το φαί, τα ήθη και τα έθιμα.
Αυτό το Πάσχα γίνεται μια εσωτερική ενδοσκόπηση και μαζί με το Χριστό περπατάμε ο καθένας το δικό του γολγοθά. Για να ακούσουμε, να μάθουμε, να διδακτούμε και να επιλέξουμε. Για να θυσιάσουμε το Εγώ μας και να Σταυρωθούμε προκειμένου να Αναστηθούμε καλύτεροι.
Με καθαρή καρδιά, γεμάτη αγάπη για εμάς και για όσους φροντίζουμε όταν επιλέγουμε να μείνουμε σπίτι.
Αυτή τη Μεγάλη Παρασκευή κάνουμε ησυχία.
Μέχρι να ανταμώσουμε πάλι.
Να αγκαλιαστούμε.
Να γελάσουμε παρέα.
Όπως παλιά…
Γιατί αυτό είναι η Ζωή. Στιγμές. Άνθρωποι. ΜΑΖΙ.
… Μαρίνα Φραγκεσκίδου…