Υπάρχει κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσει ένα παιδί σχολείο και αν ναι, ποια είναι αυτή. Η, Κύπρια, εκπαιδευτικός Φωτεινή Φωτιάδου, μας καταθέτει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς της.
Δυσμενής διάκριση για τα παιδιά που είναι γέννημα από Ιανουάριο μέχρι Αύγουστο. Φέτος ολοκληρώθηκε το μεταβατικό στάδιο αύξησης της ηλικίας μετάβασης των παιδιών στο Δημοτικό από 6 ετών και όχι από 5 και 9/12 που ήταν πριν από αυτή τη μεταρρύθμιση, η οποία φυσικά και είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά έμεινε ανολοκλήρωτη, με αποτέλεσμα να επωφελούνται δωρεάν διετούς φοίτησης μόνο τα παιδιά που έχουν γεννηθεί τους μήνες Σεπτέμβριο μέχρι Δεκέμβριο.
Τα στάδια ανάπτυξης της παιδικής ηλικίας
Στην αναπτυξιακή ψυχολογία, η παιδική ηλικία χωρίζεται σε 4 στάδια ανάπτυξης.
- Τη βρεφική ηλικία όπου το παιδί μαθαίνει να περπατάει, να επικοινωνεί και να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον.
- Την πρώιμη παιδική ηλικία, ηλικία συμβολικού παιχνιδιού και παιχνίδια ρόλου, εξερεύνησης και κοινωνικοποίησης.
- Τη μέση παιδική ηλικία, που είναι η σχολική ηλικία από την Προδημοτική μέχρι το Γυμνάσιο και
- Την εφηβική ηλικία, από το Γυμνάσιο μέχρι το Λύκειο.
Διάφοροι παράγοντες κατα την παιδική ηλικία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον σχηματισμό της συμπεριφοράς ενός ατόμου στην ενήλικη ζωή του, ως εκ τούτου δεν πρέπει ένα κράτος να παραγκωνίζει εντελώς τα πρώτα δύο στάδια τα οποία είναι και τα πιο κρίσιμα για την ψυχοσωματική ανάπτυξη και εξέλιξη ενός ανθρώπου. Μέχρι σήμερα η πολιτεία προσφέρει υποστήριξη και επιτήρηση στην ανάπτυξη ενός παιδιού μόνο κατά τη μέση παιδική ηλικία και όχι πιο πριν.
Στην πρώιμη ηλικία τα παιδιά είναι “σφουγγάρι”
Παραγκωνίζοντας εντελώς την πρώιμη παιδική ηλικία, κατα την οποία έχουν ισως και περισσότερο την ανάγκη να βρεθούν σ´ ένα περιβάλλον κατάλληλα εξοπλισμένο κι επανδρωμένο το οποίο θα εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή παροχή ευκαιριών για ολόπλευρη ανάπτυξη, ασφάλεια, προστασία και υποστήριξη των παιδιών τα οποία σε αυτην την ηλικία αναπτύσσονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, απορροφώντας τα πάντα, κάτι το οποίο συχνά συναντούμε στη βιβλιογραφία με τον παραλληλισμό “σφουγγάρι”. Είναι ύψιστης σημασίας η ηλικία αυτή να έχει τις ιδανικότερες και ευνοϊκότερες συνθήκες αλλα και ευκαιρίες, που θα εξασφαλίσουν στο παιδί την ομαλή ανάπτυξή του.
Τροφή για σκέψη
Πώς όμως αυτό εξασφαλίζεται για όσα παιδιά δεν έχουν οι γονείς τους την οικονομική ευχέρεια να τα στείλουν σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό, όπου κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό θα επιληφθεί των αναγκών τους και θα δημιουργήσει ευκαιρίες για την ολόπλευρη ανάπτυξη τους;
Πώς αυτό εξασφαλίζεται όταν οι εργαζόμενοι γονείς αφήνουν σε ηλικιωμένους παππούδες την ανατροφή και απασχόλησή τους για πέραν των 8 ωρών καθημερινά;
Πώς αυτό θα επιτευχθεί όταν κάποιοι γονείς, είτε από δική τους αδυναμία διαχείρισης του χρόνου και της προσπάθειας που απαιτεί η ανατροφή ενός παιδιού, ή από άγνοια των αναγκών του το παραμελούν;
Για πόσα παιδιά που είναι συνέχεια στο σπίτι, επιλέγουν να καταφεύγουν οι ενήλικες στο να επιτρέπουν την κατάχρηση των ηλεκτρονικών συσκευών και του διαδυκτίου που για να είναι ήσυχο ή για να γεμίσουν το χρόνο του, το αφήνουν με τις ώρες μπροστά από μία οθόνη να παρακολουθεί με απάθεια, πολλές φορές τελείως λανθασμένες συμπεριφορές;
Επιπλέον, μήπως πολλοί γονείς πέρα από το οικονομικό κώλυμα δεν αναγνωρίζουν και δεν αντιλαμβάνονται τη σημασία δημιουργίας των κατάλληλων συνθηκών και ευκαιριών που θα συναντήσουν τα παιδιά τους σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο με άρτια καταρτισμένους παιδαγωγούς, όπως είναι το νηπιαγωγείο;
Εκπαίδευση απο μικρή ηλικία
Έρευνες έδειξαν ότι παιδιά που τυγχάνουν εκπαίδευσης από μικρή ηλικία σε παιδικούς σταθμούς, γίνονται πιο ανθεκτικά και ανεξάρτητα έπειτα στη ζωή τους με περισσότερες πιθανότητες να προσαρμοστούν επιτυχώς στη σχολική πραγματικότητα, όχι μόνο μαθησιακά αλλά και κοινωνικά.
Πόσες φορές ένα παιδί που αντιμετωπίζει δυσκολίες προσαρμογής στο σχολείο, μετά από διερεύνηση ανακαλύπτουμε ότι προέρχεται από ενα προβληματικό οικογενειακό περιβάλλον, ή πόσες φορές διαφαίνεται ότι υπάρχει άγνοια των αναγκών και των δικαιωμάτων του;
Επίσης, συχνά εντοπίζουμε τρίτα άτομα να έχουν αρνητική επίδραση στο ίδιο το παιδί, όταν για λόγους οικονομικούς και όχι κατ´επιλογή γίνεται η ανάθεση της φύλαξης του σε αυτά, όπως για παράδειγμα σε κοντινό συγγενικό πρόσωπο το οποίο συχνά αποδεικνύεται ακατάλληλο και παρεμποδίζει αντί να προάγει την ολόπλευρη ανάπτυξη ενός παιδιού, παρόλο που μπορεί να έχει όλη την καλή θέληση να το πράξει.
Κρίσιμα τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού
Ο χαρακτήρας ενός παιδιού διαμορφώνεται κυρίως στα πρωτα χρόνια της ζωής του, παρόλο του ότι δε σταματά ποτέ να εξελίσσεται. Αν λοιπόν σε αυτά τα κρίσιμα πρώτα χρόνια δε δοθεί εγκαίρως η πρέπουσα σημασία, τα σωστά πρότυπα, πολλές ευκαιρίες βιωματικής μάθησης και ταυτόχρονα δε μάθει να λειτουργεί σε ενα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, να συνεργάζεται, να ακολουθεί κανόνες, να αλληλεπιδρά, να αποδέχεται το διαφορετικό, να ενθαρρυνθεί να έχει πρωτοβουλίες, να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, να εντοπίσει και να αναπτύξει ικανότητες, να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του, να αναπτύξει αντοχές, να μάθει να έχει υπομονή, να αναπτύξει το λόγο του και το πιο σημαντικό να παίζει με άλλα παιδιά της ηλικίας του και να κοινωνικοποιηθεί, τότε τί επιπτώσεις θα έχει η απουσία των πιο πάνω μακροπρόθεσμα στην ανάπτυξή του;
Υποχρεωτική διετής φοίτηση
Τα προαναφερθέντα φυσικά είναι και στόχοι της Προδημοτικής (Νηπιαγωγείου), που είναι προς το παρόν η μοναδική υποχρεωτική εμπειρία-εκπαίδευση που έχουν τα παιδιά στα 5 τους χρόνια, αλλά μέχρι τότε το παιδί έχει ήδη διαμορφωθεί ψυχοσωματικά σε μεγάλο βαθμό και τυχόν έλλειψη ή μη έκθεση σε όσα προαναφέρθηκαν, είναι βέβαιο ότι θα έχει αρνητική επίπτωση η οποία μάλιστα μπορεί να είναι δύσκολα αντιστρέψιμη αλλά και μακροχρόνια.
Η υποχρέωση όλων των παιδιών σε διετή φοίτηση εξασφαλίζει το χρόνο στο παιδί και στους παιδαγωγούς του να εκτεθεί σε όλα όσα χρειάζεται πριν το Δημοτικό, για να είναι ομαλή η μετάβαση και η ένταξή του.
Ένα βήμα παραπέρα, αν υπήρχε η δυνατότητα σε όλους να βρεθεί ενα παιδί σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλον από τα 3 έτη, χωρίς οικονομικό κόστος, θα προσέφερε το βέλτιστο στην αναπτυξιακή διαδικασία.
Στην Ελλάδα πρόσφατα, ορθώς έγινε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και η φοίτηση των νηπίων έγινε υποχρεωτικά διετής από την ηλικία των 4 ετών.
Με βάση όμως τα πιο πάνω, διαφαίνεται η ωφελιμότητα του να το πάρουμε ένα βήμα παρακάτω και η εμπειρία του νηπιαγωγείου να προσφέρεται προαιρετικά και δωρεάν από την ηλικία και των 3 ετών.
Προαιρετικά μόνο επειδή κάποιοι γονείς μπορεί να έχουν τις γνώσεις, το χρόνο και τα χρήματα να δημιουργήσουν στο σπίτι από μόνοι τους τις συνθήκες να μεγαλώσουν το παιδί τους προσφέροντας του όλα όσα θα συναντούσε σε ένα νηπιαγωγείο πριν την ηλικία των 4 όπου και η φοίτηση θα επρεπε να είναι υποχρεωτική είτε στο Δημόσιο είτε σε ιδιωτικό της επιλογής των γονέων.
Θετική επίδραση στην κοινωνία
Είμαι βέβαιη ότι θα βελτιωθούν και τα μαθησιακά αποτελέσματα στην ολότητα του μαθητικού κόσμου, καθώς επίσης θα διαφανεί μακρυπρόθεσμα η θετική επίδραση και στην κοινωνία, αφού κάθε παιδί θα έχει ίσες ευκαιρίες για τις πιο ευνοϊκές συνθήκες ούτως ώστε να αναπτυχθεί ολόπλευρα στο μέγιστο των δυνατοτήτων του.
Επομένως μακρυπρόθεσμα το κόστος στο κράτος θα αποσβεσθεί, αφού η πρόληψη όπως παντού καταγράφεται είναι καλύτερη από τη θεραπεία.
Πόσα παιδιά δε θα χρειάζονταν ώρες στήριξης, ειδική εκπαίδευση, λογοθεραπεία, με το οικονομικό κόστος να βαραίνει έτσι κι αλλιώς το κράτος;
Παιδιά τα οποία μια ζωή θα “κυνηγούν” τους συμμαθητές τους λόγω ανετοιμότητας, που εν συνεπεία οδηγεί ως ντόμινο σε ανεπάρκεια και αδυναμία διαχείρησης των προκλήσεων επαρκούς συμμετοχής σε μία ενιαία τάξη.
Καταλήγοντας, καλό θα ήταν να σημειώσουμε ότι όλο αυτό θα έχει αποτέλεσμα μόνο αν η νηπιακή εκπαίδευση προσφέρει όντως στα παιδιά όλα αυτά που έχουν ανάγκη, σύμφωνα με τις ηλικίες, τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες τους, κάτι που απέχει κατα πολύ από τη σημερινή πραγματικότητα των όσων προσφέρουν τα δημόσια νηπιαγωγεία, με την ευθύνη να βαραίνει ξεκάθαρα την πολιτεία και όχι τους παιδαγωγούς.
Οι ελλείψεις σε υλικοτεχνικές υποδομές, ο υπερβολικός αριθμός παιδιών που αναλογεί σε κάθε παιδαγωγό, οι μικτές ηλικιακές τάξεις (3-6 ετών), και οι ακατάλληλες συνθήκες εργασίας, τις οποίες καθημερινά καλούνται να διαχειριστούν χωρίς εφόδια και στήριξη οι νηπιαγωγοί, δε δύναται να εξασφαλίσουν όσα έχουν ειπωθεί στο μέγιστο βαθμό.
Κράτος που επενδύει στην Παιδεία είναι και κράτος με ευοίωνο μέλλον, που η επένδυσή του θα έχει σίγουρη απόδοση. Τα παιδιά είναι το μέλλον μας και κάποιοι συνεχίζουν προκλητικά να το αγνοούν αυτό. Προσδοκούμε σε συνειδητοποίηση των αρμοδίων φορέων και άμεση δράση επι του θέματος.
Για το Thisisus.gr γράφει η Φωτεινή Φωτιάδου (Νηπιαγωγός – Εμψυχώτρια).
διαβάστε επίσης:
Φτιάξε μια Ιστορία Ένα διασκεδαστικό παιχνίδι για κάθε ηλικία -Thisisus.gr
Σχολείο έφτιαξε «τράπεζα τροφίμων» για να μην μένει κανένα παιδί χωρίς κολατσιό -Thisisus.gr
Online Εκδήλωση Για ένα σχολείο χωρίς έμφυλη βία και στερεότυπα -Thisisus.gr
Υποψήφιο για καλύτερο επαγγελματικό σχολείο της Ευρώπης το ειδικό σχολείο Ε.Ε.Ε.ΕΚ. Αγίου Δημητρίου -Thisisus.gr
Υγιεινά σνακ για το σχολείο
Δραστηριότητες για μικρά παιδιά – Απλοί τρόποι για να απολαύσετε τη ζωή με το παιδί σας -Thisisus.gr
“Υπάρχει Άγιος Βασίλης;” Τι να απαντήσετε – Thisisus.gr
Ναι, θηλάζω υπάρχει κάποιο πρόβλημα; – Thisisus.gr
